Debuteren tegen een gevoelig decor
HFN
IN PRODUCTIE
IN PRODUCTIE/NL IN AANTOCHT
HFN
De Jong;
Ik zie
in hem
oprecht
een jonge
Belmondo,
Yves Mon
tand, Sean
Connery
of Michael
Caine.'
EO
Met Jan Smit op de set van Het bombardement
Het is een van de nog steeds gevoelige hoofdstukken uit ons oorlogsver
leden: het bombardement van Rotterdam, dat Nederland in mei 1940
tot capitulatie dwong. Toch wagen regisseur Ate de Jong en producent
San Fu Maltha zich aan een film over dit onderwerp. Een ander risico
lijkt de hoofdrol: zanger Jan Smit maakt zijn acteerdebuut. 'Ik zou mijn
goede naam nooit aan Jan verbinden als ik niet in hem geloofde.'
Door Robbert Blokland
Er heerst bijna een cerebrale stilte
op de set van Het bombardement,
de nieuwe film van regisseur Ate
de Jong. Zelfs toevallige passanten
en financiers die een dagje mogen
rondkijken bij de opnamen barsten
niet in gillen uit als zanger Jan
Smit ze even komt groeten. Het is
vrijdagmiddag 11 mei 2012 en de
locatie is de Geldersekade in Rot
terdam, een van de plekken waar
exact 72 jaar geleden hard werd
gevochten voordat de nazi's de
binnenstad plat bombardeerden.
Rotterdam
Het is ook de reden waarom De
Jong hier ondanks praktische
bezwaren tóch wilde draaien. 'Er
staan in het centrum van Rotterdam
nog nauwelijks gebouwen van vóór
de oorlog', legt hij uit. 'We filmen
veel scènes in Dordrecht, dat veel
weg heeft van de oude Rotter
damse binnenstad. Maar het voelt
goed om voor de paar scènes die
we hier wel kunnen draaien, toch
een dag in Rotterdam te hebben.'
Het middelpunt van de opnamen
zijn het Witte Huis - een van de
drie gebouwen in het centrum die
nog grotendeels resteerden na het
bombardement - en de Willems
brug. Figuranten in Duitse unifor
men worden wat bevreemd aange
keken door oudere Rotterdammers
die langslopen. Moderne attributen
als glasbakken en fietsenstallingen
zijn aan het beeld onttrokken door
strategisch geplaatste kratten en
vooroorlogse auto's.
Hoofdrolspeler en trekpleister
van Het bombardement is zanger
Jan Smit. De zesentwintigjarige
ster was nog nooit eerder in een
speelfilm te zien. Maar toch durf
den De Jong en producent San Fu
Maltha hun dure project (budget:
vijf miljoen euro) aan de zanger op
te hangen. 'Jan is geen getraind
acteur in de klassieke betekenis',
erkent de regisseur. 'Maar hij heeft-
wel een uitzonderlijke podium
ervaring en weet het publiek
te beroeren. Jan heeft eerlijke
spontaniteit, recht-door-zee humor
en volkse lef die hem onweerstaan
baar charmant maakt. Ik zie in
hem oprecht een jonge Belmondo,
looraro/spelers
Jon Smit en Roos
van Erkel. Foto's"
Dinand van der
Wal.
Yves Montand, Sean Connery of
Michael Caine. Allemaal acteurs
zonder strikte opleiding.'
Debuut
Smit zelf is op de set redelijk
laconiek onder de vele lofuitingen
van zijn regisseur. 'Mijn acteerer
varing beperkte zich tot nu toe tot
de schoolmusical', bekent hij. 'Ik
had er zelf ook nooit serieus over
gedacht om mijn debuut op het
witte doek te maken. En ik heb erg
getwijfeld toen ik werd gevraagd:
je ziet vaak dat zangers die gaan
acteren uiteindelijk
tegenvallen. Maar als
een aantal mensen met
zoveel ervaring denkt
dat ik het kan, wie ben
ik dan om ze tegen te
spreken?' Het is pas
de vierde draaidag
van een klein aantal in
Nederland: de meeste
opnamen vinden plaats
in België en Hongarije.
'En ik heb nu eigenlijk
al alles meegemaakt',
lacht hij. 'Ik ben beschoten, ik ben
in het water gesprongen, ik heb
mijn eerste naaktscène achter de
rug. En het bevalt mij uitstekend.'
De jonge volksheld (favoriete film:
Robin Hood - Prince of Thieves,
beste oorlogsfilm: The Boy in
the Striped Pyjamas) heeft drie
maanden in zijn overvolle agenda
geblokkeerd voor de opnamen.
'Tijdens de draaiweken in Honga
rije reis ik in de weekenden heen
en weer voor optredens', legt hij
uit. Smit speelt de boksende bak
ker Vincent die hard spaart voor
een overtocht naar Amerika, maar
in Rotterdam verwikkeld raakt in
een liefdesrelatie met Eva, een
rol van Roos van Erkel. In Amerika
wacht Vincent een bokswedstrijd
waarmee hij - bij winst - de noodza
kelijke operatie van zijn zieke broer
Chris kan betalen. Ter voorberei
ding op zijn rol volgde de zanger
maandenlang een intensieve
bokstraining. 'Hoewel het fysieke
resultaat er mag wezen, is dat niet
iets dat ik wil blijven doen na de
opnamen. Ik heb er ook simpelweg
de tijd niet voor.'
Nog een debuut
Behalve het debuut van Jan Smit is
Het bombardement ooV. de eerste
grote rol voor acteur Mike Weerts,
die broer Chris speelt. Eerder was
de dertigjarige Brabander onder
meer te zien in de musical Petticoat
en de film De bende van Oss. 'Het
zou kunnen dat de mensen die
Jan van tevoren hebben bekriti
seerd nog wel eens verrast gaan
worden', voorspelt hij. De acteur,
in het najaar ook te zien in de
Wim Sonneveld-serie Moeder,
ik wil bij de revue, prijst de open
manier waarop Ate de Jong het
historische epos gestalte geeft.
'Hij weet ontzettend veel van het
vak, omdat hij als regisseur en als
producent eigenlijk alles wel eens
heeft meegemaakt', legt Weerts
uit. 'En hij is enorm open. Als ik een
zin wil veranderen omdat iets niet
goed voelt, juicht hij dat meteen
toe. "Het is jouw personage, maak
het je vooral helemaal eigen", zegt
hij dan.'
De Brabander is al zijn leven lang
gefascineerd door de Tweede
Wereldoorlog. 'En ik denk dat
meer mensen dat hebben, anders
zouden er niet nog steeds zoveel
films en boeken en toneelstukken
over worden gemaakt', legt hij uit.
'Onze generatie kan zich daar
totaal geen voorstelling van maken:
hoe het is om op een dag opeens
bezet te zijn, in angst te moeten
leven over alles wat je doet en
zegt.' Zijn eigen familie komt uit
Overloon, een dorpje dat tijdens
de gevechten tussen de Duitsers
en de Geallieerden in 1944 bijna
van de kaart werd geveegd. 'Mijn
grootouders moesten vluchten en
onderduiken. Maar ze hebben er
tot hun dood nooit echt over willen
praten.'
Recht doen
Ook voor producent San Fu
Maltha vormde zijn eigen verleden
een belangrijke drijfveer om Het
bombardement te maken. 'Ik ben
een Rotterdammer', vertelt hij. 'Mijn
vaders familie heeft die meidagen
van zeer dichtbij mee gemaakt.
Anders was ik nooit aan deze film
begonnen.' De producent heeft
'Het komt nooit nooit nooit meer goed!' (Ellen Vogel als Lotte in De tweeling)
'Houdt het dan nooit op?' (Carice van Houten als Ellis de Vries in Zwartboek)
