materieel mogelijk, zijn beslist noodzakelijk. Dit is aangetoond in gevallen, waar
men films van betekenis wel met een redelijk aantal copieën en niet tegen abnor
male condities heeft gedistribueerd. Zulks leverde een veelvoud op van de
mogelijkheden aan bezoek en recette, zonder dat de centrale posities nadeel
hebben ondervonden. Dit geldt mutatis mutandis voor de navertoning in de
grote steden, inzonderheid voor de buurtbioscopen. In de benarde situatie,
waarin ons bedrijf verkeert, past enige solidariteit, vooral omdat in ons land geen
bioscoop teveel is. Wij hebben voldoende vertrouwen, dat zij tot uiting zal komen
in een wijze selfregulation hetzij van de leden die het aangaat, hetzij van de leden
gezamenlijk.
Onder de gerichte exploitaties met bijzondere films, dienen wij ook een heel andere
categorie te verstaan, namelijk die van de zogenaamde art houses, zinvol aangeduid
met namen als Studio, Select, Bijou etc. Deze exploitatievorm spruit voort uit de
evolutie van de filmkunstenaar en zijn werk, dat op zijn beurt appelleert aan de in-
telligentia, die actief bij de film betrokken wenst te zijn. Deze reserve in het publiek
wordt niet in beslag genomen door het poor man entertainment van de electronica,
maar beleeft de film zoals men van literatuur houdt, van muziek, toneel of ballet.
Dit reservaat is nog onvoldoende aangeboord, al moeten wij toegeven, dat hiervoor
een zekere specialisatie in vakkennis wordt vereist. Zonder persoonlijk geestelijk
contact met de wereld waarin zich film en publiek in kwestie bewegen, is de exploi
tatie niet eenvoudig. Er is vaak een eigen maatschappelijke en culturele oriëntatie
voor nodig, met een aparte kijk op de economie van ons bedrijf en een anders ge
fundeerde opvatting van het risicobegrip. Ondanks de moeilijkheden kwamen in
de laatste jaren niet minder dan twintig van deze kleine, gerichte bioscopen in ex
ploitatie. Zij maken 3,8 uit van het totaal aantal bioscopen met een zitplaatsen
aantal van 2,4%. Zij ontvingen 5,3 van het totaal aantal bezoekers en 5,7
van de bruto-recette. Een interessante ontwikkeling die uiteraard haar eigen beper
kingen heeft, maar niettemin een uitstekende follow-up kan hebben in gemeenten
die geen exploitatiemogelijkheid hebben voor gelijksoortige zaken, maar waar wel
initiatieven mogelijk zijn zoals gebleken is volgens methodisch gegeven spe
ciale voorstellingen.
Ook in het geven van kindervoorstellingen en nachtvoorstellingen schijnt voor be
paalde zaken mits met overleg en kundig georganiseerd, een vorm van gerichte ex
ploitatie te schuilen, die wellicht nog niet voldoende is onderzocht. Uitwisseling van
gegevens onder exploitanten zou gewenst zijn, zij het dat ook hier het welslagen
afhangt van de methodiek. Dit alles wijst erop, dat ons bedrijf niet met de armen
over elkaar een beslissing terzake van de vermakelijkheidsbelasting zit af te wach
ten, maar met de bescheiden middelen die het ter beschikking staan de bakens aan
het verzetten is.
Wat de Nederlandse film aangaat waren dit jaar grote successen en grote tegen
vallers te boeken, waarbij men wat de laatste betreft een onafwendbaar onderdeel
moet zien in een voortgezette productie, een onderdeel dat niet zoveel afwijkt van
wat er met overig gesubsidieerd vermaak geschiedt, daargelaten de vraag of be
trokkenen zich voldoende gehouden hebben aan de bij de subsidie gestelde voor
waarden. Men dient wel te bedenken, dat ook het ervaren buitenland zulke tegen
slagen kent, al komen ze daar niet zo hard aan, gezien de vaak minder grote preten
ties van het publiek en de grotere productie. Een en ander had tot gevolg, dat de
jaaropbrengst met Nederlandse films op grond van de aanvankelijke cijfers geschat
op circa 8 van de totale recette tot 6,6 beperkt bleef (in 1963) 6,4 in 1962
2,1 en in 1961 2,8%), hetgeen niet onbevredigend is.
