De b
de lil
14
kunst aangaat, maar in de eerste
plaats een probleem van de afzet.
Op een reeks van cartons wordt
verder uitvoerig de artistieke func-
tie van het draaiboek binnen het
kader der filmvervaardiging uiteen
gezet en tevens de taak van regis
seur en acteur, zowel gedurende
de periode van de „stomme" film
als tegenwoordig. En via een korte
beschrijving van de betekenis van
het decor in de film leidt de ge
dachtegang naar het belangrijkste
filmelement, de instelling van de
camera.
Het instellen
De camera vat telkens een bepaald
fragment van haar object in het
oog. Dit noemt men het instellen.
Het instellen is derhalve de meest oorspron
kelijke artistieke handeling ten opzichte van
het beeld bij het fotograferen en filmen. Het is
de eerste handeling, die de fotografische techniek
dwingt te dienen.
De drie elementaire wijzen van instellen zijn:
long shot, medium shot en close-up. De long shot
leidt ons de scène binnen. De medium shot kiest,
concentreert de belangstelling, verhoogt de span
ning. De close-up concentreert blik en belangstel
ling in de hoogste mate. Maar daarmede zijn de
functies van het elementaire instellen nog lang
niet uitgeput. De volgorde kan evengoed omge
keerd zijn.
Het instellen kan zich van allerlei voorwerpen
als bruikbaar materiaal bedienen en vertoont ze
dominerend of als bijzaak gezien, als geheel
gezien gedeeltelijk gezien, van beneden af
van boven af gezien, in normale, in omgekeerde,
in diagonale stand. Alle mogelijkheden van het
beeld kan men zich tevens met alle mogelijkheden
van beweging gecombineerd voorstellen.
Een bijzonder belangrijke prestatie van het in
stellen is de vormgeving van de ruimte, daar
ruimte voor ons levensgevoel van fundamenteel
belang is. De film is een kunst van het vlak, zet
de ruimte over in het vlak, in het begrensde vlak
van het witte doek. Daardoor ontstaan verschil
lende perspectivische feiten, die artistiek uitge
buit kunnen worden: ruimtefragment, ruimtepers
pectief, oversnijding.
Een belangrijke eigenschap van het filmmate
riaal is de gevoeligheid voor licht, vandaar dat
het licht een van de belangrijkste expressiemid
delen van de film is. Ook hier bestaan onuitput
telijke mogelijkheden van beschrijving en van
expressieve uitbeelding. De expositie toont er
Etaleren is een kunst. Uit de film
.ACHTER DE SCHERMEN VAN EEN WARENHUIS'
van R. Hornecker
slechts vier: het licht bouwt het beeld op, vormt
het lichamelijke, schept contrasten en vormt ge
leidelijke overgangen.
eweging in
Zoals eerder naar voren gebracht, is beweging
het levenselement van de film en kan men deze
beweging in de film niet tentoonstellen. Men dient
zich derhalve alles wat op deze expositie wordt
verduidelijkt ten aanzien van het instellen van
de camera, van het licht, enz. niet statisch, als
eenvoudige beeldvorm, maar dynamisch, als be
wegende beeldvorm voor te stellen.
Er zijn drie principiële situaties van filmische
beweging: de beweging in het beeld, de beweging
van het beeld en de beweging van beeld tot beeld,
dat wil zeggen de montage. Maar daarmede is
de filmbeweging niet uitgeput, want gewoonlijk
komen combinaties van deze drie soorten van be
weging voor.
De beweging in het beeld wordt teweegge
bracht door mensen, levende wezens van allerlei
soort, vaar- en voertuigen of bewegende voor
werpen.
De beweging van het beeld ontstaat door de
beweging van de camera; het beeld verandert
daarbij gestadig. Het beweegt naar links, naar
rechst, naar boven, naar beneden, naar een voor
werp toe en van een voorwerp vandaan, enz. enz.
Blijft de afstand tussen camera en object even
groot, dan blijft de spanning hetzelfde, wordt de
afstand groter, dan vermindert de spanning,
wordt de afstand minder, dan neemt de spanning
toe.
lil