14
REGLEMENT NEDERLANDSE FILMS
Vertoningswijze
Artikel 4
Elke aangewezen of aanbevolen Nederlandse film
moet gedurende tenminste een vertoningsweek in alle
normale filmvoorstellingen in de desbetreffende bio
scoop worden vertoond. Prolongatie van een zodanige
film geldt niet als een nieuwe vertoning.
Voordat Griffith kennis maakte met de film had
hij reeds een avontuurlijke loopbaan achter zich.
Na tal van wederwaardigheden wist hij reeds op
zeventienjarige leeftijd een baantje te bemachtigen
als verslaggever aan een dagblad en trachtte hij
zich toe te leggen op het schrijven van toneelstuk
ken. Op advies van een vriend, die hem vertelde
dat alle grote toneelschrijvers acteurs geweest
waren, liet hij de krant in de steek om zich bij een
reizend toneelgezelschap te voegen. Gedurende de
volgende jaren speelde Griffith toneel en schreef
tal van gedichten, toneelstukken en korte ver
halen, waarvan er af en toe wel eens een ge
plaatst werd in een der toen reeds talrijke Ame
rikaanse weekbladen, o.m. het nog bestaande
Collier's Weekly.
Toen hij in 1907 eens zonder werk in New-York
vertoefde, accepteerde hij door geldgebrek gedre
ven een baantje als filmacteur bij de American
Mutoscope and Biograph Company. Hij trad bij de
film op onder de naam ,,Lawrence" Griffith, daar
hij zijn connectie met de film geheim wilde houden.
Zijn plan was om zo spoedig mogelijk zoveel geld
te verdienen, dat hij zich op zijn levensdoel zou
kunnen toeleggen: schrijven. En toen men hem, na
één jaar als acteur en scenarioschrijver werkzaam
geweest te zijn, de regie van een film wilde toe
vertrouwen, aarzelde Griffith, maar accepteerde ten
slotte, nog steeds met het voornemen om zo spoe
dig mogelijk zijn werkzaamheden bij de film te
beëindigen. Daarvan is echter niets gekomen. Van
Juni 1908 af, toen hij zijn eerste film The adven-
tures of Dolly regisseerde, is hij meer dan twintig
jaar in het filmbedrijf werkzaam geweest.
Griffith kwam naar de film op een tijdstip, dat
deze aan het begin stond van haar ontwikkeling
als eigen kunstvorm. Op de grondslagen, die reeds
door Méliès en Porter waren gelegd, zou hij de
filmlisch-stilistische uitdrukkingsmiddelen tot ont
wikkeling brengen. Van meet af aan voelde hij de
noodzaak van een techniek, om de emoties van de
toeschouwer op te wekken en te bespelen, een
middel waardoor actie kon worden ontwikkeld, het
tempo opgevoerd, atmosfeer geschapen, en het hele
verhaal met meer vlotheid en afwisseling tot uit
drukking gebracht. Ofschoon zelf toneelspeler,
wierp hij alle toneeltradities, die de ontwikkeling
van het filmmedium belemmerden, over boord.
Dit alles voltrok zich in de jaren tussen 1908 en
1914, die men Griffith's leertijd zou kunnen noe
men. Een periode, waarin hij enige honderden
films vervaardigde, vele de vrucht van nieuwe
experimenten en inspiraties. Om slechts enkele van
de belangrijkste te noemen. In de film For Love of
Gold, een bewerking van Jack London's Just Meat,
introduceerde hij de bewegende camera. Hij bracht
de camera in de scène dichter bij de acteur een
instelling, die nu bekend is als de full shot of
totale zodat men diens pantomime nauwkeuriger
kon gadeslaan. Hoe onbelangrijk ons dit thans
moge voorkomen, het was indertijd een revolution-
naire daad, die grote gevolgen zou hebben. Nie
mand vóór Griffith had er ooit aan gedacht om de
positie van de camera tijdens een scène te wijzigen;
tot dan toe was zij onwrikbaar aan haar statief ge
kluisterd gebleven. In plaats van de acteur werd
nu de camera het middelpunt en de scène werd
voortaan verdeeld in of liever samengesteld uit een
aantal verschillende instellingen.
Een volgende, logische, stap was de toepassing
van de close-up in Enoch Arden. Weliswaar was
reeds ongeveer vijf jaren van te voren in Porters
Great Train Robbery een close-up als stunt" ver
schenen een bandiet vurende in de richting van
het publiek maar hier was het de natuurlijke
dramatische aanvulling van de reeds eerder toege
paste instellingen full shot (totale) en long shot
(overzicht).
Een andere niet minder belangrijke gebeurtenis
m Enoch Arden was een doelbewuste stap in de
richting van de ontwikkeling van de montage. Voor
de eerste maal werd hier n.1. door een z.g. .scher
pe" montage d.i. het scherp afsnijden van twee
stukken film, waardoor het ene beeld zonder over
gang door het andere wordt afgelost twee beel
den van personen, die zich op honderden mijlen
afstand van elkaar bevonden, in een directe ge-
dachteverbinding gebracht. Dit verwekte een storm
van critiek. De ongerust geworden productie-maat
schappij vreescTe een debacle, herdoopte de film
After many years en bracht haar onmiddellijk in
de handel om... tot haar niet geringe verbazing te
ontdekken, dat dit nieuwe werk allerwege als een
meesterstuk werd begroet. Het was een der eerste
Amerikaanse films, welke het buitenland geschikt
achtte voor import.
Griffith echter, had de grote betekenis van de
montage begrepen. Binnen een jaar wist hij zowel
ruimte als tijd door montage te overwinnen en toen
hij in The Lonely Villa voor het eerst door een
dynamische montage beelden van vrouw en kin
deren, door inbrekers bedreigd, in steeds sneller
tempo afgewisseld met die van de te hulp snellende
echtgenoot de spanning tot het ondraaglijke wist
op te voeren, kende het enthousiasme van het op
geluchte publiek bij de redding-op-het-laatste-
nippertje geen grenzen.
