DE GESCHIEDENIS
VAN DE
^DOOR E. J. VERSCHUEREN^
en
21
MEEN niet, lezer, dat ik U een verhaal
ga vertellen over de amoureuze avon
turen van een cineast, want als ge
zulks zoudt verwachten, dan zal ik
U bitter teleurstellen.
Cineast is een lelijke benaming voor een inter
nationaal beroep, en maagdnu ja, dat weten
we. Ik zal U slechts vertellen van de Nederlandse
Cineast en de Nederlandse Maagd.
Het is een eentonige geschiedenis, één onder
zeer vele, waartoe ik thans overga.
Ja, eentonig zal ze wezen, eentonig als het ver
haal van de werkzaamheden der mier, die haar
bijdragede rest kunt U zelf nalezen in de
inleiding van die andere eentonige geschiedenis,
die van Saidjah en Adinda.
Toen de film zich van kermisvermaak opwerkte
tot zelfstandig volksvermaak, toen enkele kunste
naars naar dit nieuwe middel grepen om hun
artistieke aspiraties uit te leven en toen dit
streven niet door de industrie werd overgeno
men, ontstonden in verschillende landen groepen
van kunstminnenden, die de verrijzenis van deze
nieuwe Muze signaleerden en propageerden. Ook
in ons land: in de vorm van de filmliga.
Daarbij bleek, dat ook hier mensen rondliepen
met aspiraties voor de film als kunst en hun pro
ducten trokken de aandacht van de liga's, ook
in het buitenland. Het was de eerste, vluchtige
kennismaking tussen de cineast en de maagd.
Maar de cineast wilde niet inzien, dat een
vluchtige kennismaking nog geen belofte inhoudt.
Hij wilde zijn leven op deze kennismaking bou
wen en toen de komst van de geluidsfilm het
maken van films zeer kostbaar maakte, kon hij
voor zijn maagd dit dure vermaak" niet langer
bekostigen en zij keerde zich zonder wroeging
tot de producten van beter gesitueerde „cineas
ten" uit het buitenland, die haar in de door hen
geschapen droomwereld ook eigenlijk een veel
zoeter geheim toefluisterden.
En toch maakte de cineast nog wel eens iets,
o, heel bescheiden, want hij moest er zijn laatste
spaarduit en het huishoudgeld aan opofferen, en
waarlijk, de maagd toonde weer belangstelling,
zij het niet veel.
Had ze dit nu maar niet gedaan: de cineast
zou dan wellicht zijn heengegaan. Zijn ondergang
zou bitter zijn geweest, maar mijn verhaal zou
dan hiermede ten einde zijn.
De cineast wilde echter nog niet begrijpen,
dat belangstelling geen belofte inhoudt, en omdat
die beter gesitueerden hun korte dromen cadeau
deden bij de grote, hadden de bioscopen de Ne
derlandse filmpjes, die de cineast immers niet
cadeau kon doen, ook niet nodig, en omdat de
maagd er ook niet om vroeg
Ik heb U gezegd, lezer, dat mijn verhaal een
tonig is.
Toen na de omwenteling bij onze oosterburen
in 1933 vele hunner cineasten in het buitenland
werk zochten, werden ook hier films gemaakt,
grote, en de maagd toonde veel belangstelling,
maar ze vergat te vragen, of dat nu werk was
van de Nederlandse cineast en zo niet, waarom
dan niet. Zij was hem eigenlijk helemaal verge
ten, ofschoon hij toch ook een paar grote films
maakte. Maar hij had niet de goede verbindingen
met Het Bedrijf, en die kon hij ook niet krijgen,
omdat hij ,,geen ervaring" had en de maagd er
niet voor had gezorgd, dat hij ervaring kon krij
gen, zoals de schilders of de musici.
Zij was hem eigenlijk helemaal vergeten tot...
10 Mei 1940. In de toen volgende 5 jaren konden
al diegenen, die niet met de vijand wilden werken,
niets doen... of tóch wel? Ja, plannen maken!
Want toen de maagd aan handen en voeten ge
kluisterd lag, herinnerde ze zich de cineast!
In het geheim vonden zij elkaar!
Na de oorlog zou de maagd een actieve cul
tuurpolitiek voeren en ook een eigen Nederland
se filmcultuur moest er komen. Zij had nu gezien
hoe belangrijk de film is, welke invloed zij kan
uitoefenen op de grote massa: ten goede en ten
kwade! Dus moest de filmproductie in Neder
land in goede banen worden geleidna de
oorlog.
De cineast was optimistisch: hij is immers een
idealist en idealisten zijn zo
5 Mei 1945. Nu zal het komen. Nu zal het
verhaal van de cineast en de maagd een echt
verhaal worden!
Toen de lijfelijke vijand weer uit ons land ver
dwenen was en toen de groeps- en partijbelangen,
de politieke en confessionele richtingen weer
meer op de voorgrond traden, toen
Ach lezer, ik heb U immers gezegd, dat mijn
verhaal eentonig is!
Maar toch was de maagd de cineast ditmaal
niet helemaal vergeten. Ditmaal bleef er van de
ineast
