Cinerama's plotselinge verschijnen bij het daarop
niet-voorbereide publiek zulk een opzien ver
wekte.
Een andere overweging, die mogelijk mede aan
leiding geweest kan zijn om reeds nu de stereo-
scopische film te lanceren, is de toenemende be
tekenis van de Europese film en de concurrentie
welke het Amerikaanse product daarvan zowel
op de eigen als op de buitenlandse markt onder
vindt. Het is geen toeval dat de Motion Pic
ture Herald onlangs berichtte dat niet minder
dan acht van de tien ,,top grossers" in 1952 Euro
pese films waren. Hierbij in aanmerking genomen
het feit, dat de amortisatie van het ondanks
alle rationalisatiemethoden geleidelijk duurder
wordende Amerikaanse product de laatste ja
ren in stijgende mate afhankelijk is geworden van
de export, inzonderheid naar de Europese markt,
wordt het duidelijk dat de overweging, dat men
door de toepassing van een nieuwe techniek mo
gelijk de Europese concurrentie van zich af zou
kunnen schudden of althans weer een stuk vóór
zou kunnen komen, mede een rol kan hebben ge
speeld.
Volledigheidshalve moeten wij er aan herinne
ren, dat de Amerikaanse producenten er zich on
getwijfeld rekenschap van hadden gegeven, dat
de stereoscopische film in de loop van 1951 en
1952 op de Europese markt was geïntroduceerd
na het phaenomenale succes van de Telecinema
in, 1951 tijdens het Festival of Britain.
Wedloop om de exploitant
Hoe het ook zij, vast staat wel dat, vroeger
dan men verwacht had, een tweetal onbekende
successen het startsein hebben gegeven tot deze
wedren om de markt, dat wil zeggen om de ex
ploitant, namelijk de verschijning van Cinera
ma en van de eerste drie-dimen
sionale speelfilm in kleuren ,,B w a-
na D e v i 1". Sedertdien wordt het bedrijf in
een voortdurende opwinding gehouden door een
stroom van berichten, waaruit blijkt dat nagenoeg
iedere major company meerdere ijzers in het
vuur heeft".
De bezorgde exploitant herinnert zich de onrust
waarmede de komst van de geluidsfilm in de jaren
1927 en 1928 gepaard ging, toen kapitalen werden
geïnvesteerd in nieuwe systemen waaraan de
levering van films gekoppeld werd. Investeringen,
die soms korte tijd daarna als verliesposten moes
ten worden afgeschreven. Hij is beducht voor een
herhaling van deze gebeurtenissen en wordt ge
kweld door onzekerheid over de oplossing
van de vele problemen, welke door deze nieuwe
ontwikkeling worden opgeroepen, maar die ten
slotte alle uitlopen op de vraag: Zal de belang
stelling van het publiek voor deze nieuwe tech
nische vindin,gen ditmaal aanhouden? Met andere
woorden: Zal de ruimtefilm op den langen duur
wel een aanwinst voor de exploitatie betekenen?
Men weet het antwoord niet. Men kan slechts
speculeren. Velen geloven dat de stereoscopische
film een definitieve aanwinst voor het filmbedrijf
betekent, die vérstrekkende veranderingen zowel
in de techniek van productie als projectie en
dientengevolge ook in de exploitatie teweeg
zal brengen, anderen zijn daar nog geenszins van
overtuigd en zien deze nieuwe vindingen slechts
als een, misschien wat al te kostbare, attractie
voor het publiek, welke echter slechts voor be
paalde filmgenres kan worden toegepast.
De vakpers blijkt de algemene opwinding niet
te delen. Zij is er wel van overtuigd, dat er in
derdaad een nieuw tijdperk voor het filmbedrijf is
aangebroken, maar laat niet na er op te wijzen,
dat de betekenis van deze vindingen voor het
filmbedrijf eerst naar waarde kan worden ge
schat, wanneer de opwinding over ,,het nieuwtje"
geluwd is. De Britse vakpers heeft de exploitanten
gewaarschuwd geen overijlde stappen te onder
nemen. Haar Zwitserse collega heeft een studie
gemaakt van de resultaten, welke met de ver
toning van programma's van korte stereoscopi
sche films in Zwitserland en Frankrijk werden
behaald en komt in. een wel gedocumenteerd arti
kel tot de conclusie, dat de „plastische" film wel
een zekere aantrekkingskracht uitoefent, waarbij
uiteenlopende plaatselijke omstandigheden een
belangrijke rol kunnen spelen, maar dat de fre
quentie van het bezoek in Parijs en Luzern na
verloop van tijd betrekkelijk snel terugliep.
Enige weken geleden heeft zoals onze leden
bekend is het Hoofdbestuur van de Neder-
landsche Bioscoop-Bond een woord van waar
schuwing laten horen.
Thans bekende systemen
De systemen, welke op het ogenblik geheel oi
gedeeltelijk bekend zijn (sommige nog slechts bij
naam omdat zij in een waas van, geheimzinnig
heid worden gehuld), kunnen worden onderschei
den in de volgende groepen:
A. !de zogenaamde panorama-systemen,
waarbij de toeschouwer als het ware wordt
.omgeven" (Cinerama's veelzeggende
slogan luidt: ,,You are in the picture") door
de projectie op een meer of minder sterk
gebogen doek en
B. de echte stereoscopische syste
men, die gebruik maken van gepolariseerd
licht en bij de projectie polarisatie-filters
bezigen. De op deze wijze geprojecteerde
films kunnen slechts als ruimtefilm worden
waargenomen door een bril met polaroïde
glazen.
