IN een vergadering, welke op Woensdag 23
Juni te Harrogate des morgens vóór het elders
in dit orgaan vermelde open forum gehouden
werd, heeft het Hoofdbestuur van de C i n e-
matograph Exhibitors' Associa-
t i o n een technisch rapport inzake nieuwe ont
wikkelingen aanvaard. Dit was het achtste rapport
van dien aard, dat door de technische adviseur
dezer organisatie, Dr. Leslie Knopp, werd uitge
bracht.
In aansluiting op mededelingen, welke kortge
leden door de leidende Amerikaanse filmprodu
centen werden gedaan in verband met de ver
schillende systemen van geluidsweergave en van
projectie, geeft dit rapport, dat wij hier onverkort
laten volgen, een algemene samenvatting van de
situatie aan het einde van Juni j.1.
CinemaScope geluidssysteem
,,Dit systeem omvat het gebruik van magneti
sche geluidsweergave door middel van vier spo
ren en is door 20th Century-Fox gekozen voor
alle toekomstige producties, alsmede door M.G.M,
en Warner Bros. voor sommige van haar toekom
stige producties. Volgens recente berichten zullen
alle toekomstige CinemaScope producties van
20th Century-Fox beschikbaar zijn met de vol
gende systemen:
a. Stereofonische geluidsweergave
b. enkel spoor magnetisch
c. enkel spoor optische geluidsweergave en
d. tegen het einde van het jaar zal het pro
duct beschikbaar zijn met het beeld in
standaardformaat en met enkelsporig
optisch geluid.
De situatie is derhalve als volgt:
Stereofonische geluidsweergave
Voor dit systeem is een viersporige magnetische
aftaster met voorversterkers, extra versterkers en
minimaal drie luidsprekers, verzameld achter het
doek, nodig. De kosten van de installatie zijn van
2.000,21.255,af. Eventueel gewenste
luidsprekers in de zaal betekenen extra kosten.
Anamorfische lenzen en projectorlenzen zijn
vereist om een beeldverhouding van 2,55 1 te
verkrijgen. Een aluminium doekoppervlak is nodig
om voldoende helderheid te geven.
De perforatiegaten in de film zijn niet van het
standaardformaat en men heeft voor de projector
dus nieuwe transportrollen nodig.
Enkelsporig magnetisch geluid
Het enkele spoor, dat het gecombineerde geluid
bevat, zal, naar aangenomen wordt, een van de
14
vier magnetische stroken zijn. Een enkelsporige
aftaster met een voorversterker is nodig en deze
zal ongeveer 250 2.657,kosten. De be
staande versterkers en luidsprekercombinaties
worden gebruikt.
Anamorfische lenzen, een aluminium doek
oppervlak en ook speciale transportrollen voor de
projectoren zijn vereist.
Van technisch standpunt bezien moet men het
betreuren, dat de enkelsporige weergave wordt
samengeperst op een van de vier smalle stroken.
Om deze redenen zal men de magnetische weer
gave niet op zijn best kunnen horen en men hoopt
dat binnen afzienbare tijd stroken op volle breedte
beschikbaar zullen zijn.
Experimenteel
Niettemin moet enkelsporige magnetische ge
luidsweergave op het ogenblik als experimenteel
worden gezien. Indien de ondervinding evenwel
aantoont, dat deze stroken bestand zijn tegen nor
male behandeling en gebruik in de bioscopen, zul
len zij waarschijnlijk het weergavemiddel van de
toekomst worden. Hoewel het gewenst is om de
enkelsporige magnetische weergave zo ruim en zo
grondig mogelijk te testen, behoren de exploitan
ten het installeren van magnetische aftasters in dit
stadium als experimenteel te beschouwen.
Optica
Geen wijziging of toevoeging aan de huidige
geluidsapparatuur zal nodig zijn, als het optische
spoor wordt gebruikt.
Men heeft anamorfische lenzen en een alumi
nium doek nodig. In verband met de grotere
breedte van de optische geluidsstrook wordt de
verhouding van het beeld op het doek gereduceerd
tot 2,33 1. Standaardperforatiegaten worden
gebezigd.
Uit het voorgaande zal het duidelijk zijn, dat er
een belofte is, dat vier verschillende versies van
hetzelfde product beschikbaar zullen komen. Deze
belofte moet met omzichtigheid worden aanvaard
en de exploitanten wordt aangeraden niet een
aantal alternatieve installaties aan te kopen, welke
later overtollig zouden kunnen worden.
Indien producenten en verhuurders het oneco
nomisch vinden om vier verschillende versies van
elke film te hanteren, mag men verwachten dat
enige van vorenvermelde versies te zijner tijd uit
geschakeld zullen worden. Daarom worden de
exploitanten aangeraden nog wat te wachten om
te zien welke systemen zich zullen handhaven.
Projectiedoeken
20th Century-Fox Film Co. Ltd. blijft staan op
het toepassen van Miracle Mirror of Astralite
schermen in premièretheaters, maar zal toestaan
dat Harkness of Stableford doeken in nadraai-
theaters worden geïnstalleerd.
20th Century-Fox is bereid doeken van ander
maaksel goed te keuren indien de monsters be
vredigend zijn getest, maar heeft nog niet bekend
gemaakt aan welke bijzondere eisen deze doeken
nebben te voldoen.
Doekmonsters zijn aan de Technische Afdeling
(van de C.E.A.) voorgelegd door Prendergast en
Turner. Het Prendergast scherm is beter dan het
Miracle Mirror doek voor normale en zijwaartse
weerkaatsing; het Turner Type A scherm heeft
een groter weerkaatsingsvermogen tussen 0° en
30° en het Type B scherm een geringer weer
kaatsingsvermogen dan het Miracle Mirror tussen
0° en 11°, maar een groter weerkaatsingsvermo
gen buiten deze hoek. Zowel de Prendergast als
de Turner doeken zijn naadloos, maar het Miracle
Mirror wordt vervaardigd uit betrekkelijk smalle
stukken en de dientengevolge zichtbare naden
hebben aanleiding gegeven tot enige critiek van
de exploitanten.
Het blijkt, de vorenstaande resultaten, welke
niet afwijken van de gerapporteerde resultaten van
de in de bioscopen geïnstalleerde doeken van grote
afmetingen, in aanmerking genomen, dat het
Miracle Mirror scherm geen in het oog springen
de kwaliteiten bezit, welke de onophoudelijke aan
drang van 20th Century-Fox dat het Amerikaanse
scherm wordt geïnstalleerd, steunen.
Turner heeft kortgeleden twee nieuwe doek-
oppervlakken vervaardigd, welke naar beweerd
wordt beter zouden zijn dan de Typen A en B en
monsters zijn voor een onderzoek overhandigd:
Harkness noch Stableford hebben monsters voor
onderzoek voorgelegd.
Perspecta sound
Dit systeem heeft een enkel optisch geluids
spoor, hetwelk met de huidige geluidsapparatuur
kan worden gebruikt. Waar het aldus wordt toe
gepast, is het geproduceerde geluid gelijk aan de
tot dusverre normale standaard.
Er worden echter middelen verschaft om, in
dien de exploitant zulks wenst, een vorm van
stereo f onisch geluid te verkrijgen. Dit omvat de
installatie van extra versterkers, extra luidspreker
combinaties achter het doek, en, indien verder ge
wenst, luidsprekers in de zaal.
Het systeem omvat ook de installatie van een
integrator, welke diverse bijzondere schakelingen
bevat waardoor het geluid via de drie versterker
kanalen naar de bijbehorende luidsprekers wordt
gevoerd (zie Officieel Orgaan no. 180 blz. 14-15;
Red.).
De kosten van deze extra geluidsinstallaties zijn
ten minste £1.500 (ƒ15.941,— exclusief luid
sprekers in de zaal.
Exploitanten kunnen op een dwaalspoor ge
bracht zijn door berichten, dat de kosten van de
integrator ongeveer £350 (ƒ3.720,bedragen.
Hoewel deze mededeling op zichzelf juist is, moet
men zich voor ogen houden dat bovenvermelde
extra versterkers en luidsprekercombinaties even
eens geïnstalleerd moeten worden.
Er mag wel op gewezen worden dat dezelfde
versterkers en luidsprekergroepen gebruikt kun
nen worden voor stereofonisch-magnetische zowel
als voor stereofonisch-optische geluidsweergave.
Exploitanten, die beide systemen wensen te ge
bruiken, zullen daarom voor het eerste systeem
veelsporige magnetische aftasters alsmede voor
versterkers en voor het laatste een integrator no
dig hebben.
Kwaliteitsverbetering
De algemene opinie van de exploitanten over
Perspecta stereofonisch geluid is gelijk aan die
over CinemaScope stereofonisch geluid. Systemen
met meerdere geluidsbronnen verbeteren de kwa
liteit en het timbre van de muziek, maar schijnen
de zuiverheid en de verstaanbaarheid van de
spraak aan te tasten. Het zou daarom voor de
producenten aan te bevelen zijn om de dialoog
door een enkel kanaal weer te geven en de stereo
fonische weergave te reserveren voor muzikale
en speciale effecten.
Perspecta sound kan worden toe
gepast tezamen met films van het
CinemaScope type, met Vist a-V i-
sion en met normale standaarde o-
p i e n.
Waar het gebruikt wordt met het CinemaScope
filmtype wordt de beeldverhouding gereduceerd
tot 2,33 1.
Men bericht, dat het Perspecta sound systeem
door Paramount en M.G.M, is aanvaard voor alle
toekomstige producties. Het wordt eveneens door
Warner Bros. voor enige producties aanvaard.
Verder wordt bericht dat M.G.M, en Warner
Bros. bij sommige producties van het Cinema-
Scope type de exploitanten de keus zullen laten
tussen theatercopieën hetzij met viersporige mag
netische of met perspecta geluidssporen.
15
TECHNISCH RAPPORT MZUI
OüfTWlKKELINGBN
