17
cultureel patrimonium. Amerika heeft andere ze
den en gewoonten, welke hier niet passen. De
spreker noemde als voorbeeld de service in hotels.
Het ziet er naar uit alsof de gast blij mag zijn, dat
een hotel zijn diensten aanbiedt. Via de film zou
een dergelijke tamelijk brute behandeling hier in
gang kunnen vinden.
Dan is er de grotere luxe, die in Amerikaanse
films ten toon wordt gespreid. Dit zou hier, met
onze kleinere economische mogelijkheden, tot on
tevredenheid kunnen leiden. Wij kijken er hier in
ieder geval tegen aan.
Van onze West-Europese films zouden wij het
volgende kunnen zeggen: zij vertonen een drama
tiek, een brok leven welke meer met onze aard
overeenkomt. Zelfs in slechte films ligt nog een
vonk cultuur en zij vertonen meer geestelijke be
zonkenheid dan de Amerikaanse films.
Wat onze cultuur betreft meende pater Dirkse,
dat deze tekenen van vermoeidheid vertoont, wel
ke op de duur kan leiden tot decadentie. Indien
diepe" films zich vergissen, dan vergissen zij zich
,,diep", met andere woorden als een West-Euro
pese film bedorven is, dan wordt er meer bedor
ven dan in een Amerikaanse film. Pater Dirkse
eindigde zijn tien minuten speech de maximum
tijd aan ieder der vijf sprekers toegewezen met
de opmerking dat men de Amerikaanse filmprodu
centen van ons geestelijk patrimonium op de hoog
te moet brengen.
Dr. John Knipping O.F.M., die als privaat-
docent verbonden is aan de faculteit der Letteren
en Wijsbegeerte te Utrecht en tevens als privaat-
docent aan de Rooms Katholieke Universiteit te
Nijmegen, waar hij Kunsthistorie doceert, scheen
een bijzondere voorliefde aan de dag te leggen
voor de Amerikaanse ,,W ester n".
De Western", of in Nederlandse terminologie
de ,,Wild West" is een typisch Amerikaan: film
product, welks algemene inhoud hierop
neer komt:
De ,,leading man", de held, behoort tot de groep
der pioniers, die sinds het midden van de 19e
eeuw de barre West-Amerikaanse staten ontsloten
voor veeteelt, akkerbouw enz. en ze als het ware
practisch veroverden, al ging dit niet altijd met
regelrechte militaire exploits gepaard. Deze held
is sterk, dapper, volkomen eerlijk; hij leeft be
heerst: hij doet niet mee aan het wilde brassen der
gelukzoekers, meestal drinkt noch rookt hij. Hij
stelt meer belang in zijn paard, soms ook in de
hem om een of andere reden toevertrouwde kud
den hoornvee, dan in een vrouw of jong meisje.
Hij is met zijn paard als het ware vergroeid en is
dan ook meestal de uitstekendste ruiter van allen,
die in de Western" verder optreden.
Niet zelden heeft hij een medespeler, met
een komisch, geestig en vaak wat onhandig ka
rakter en een min O'f meer lachwekkend uiterlijk:
een goedmoedige bluffer, die niet steeds de nodige
moed aan de dag durft leggen, een abominabel
paardrijder, maar gewoonlijk is hij goed van hart
en de trouwste maat van de ,,leading man".
Daartegenover staat de schurk, meestal een
outlaw" een uitgestotene en vooral iemand, die
alle middelen, zelfs de vuigste en gemeenste te
baat neemt om zijn doel te bereiken, zich bezit te
veroveren, de onwettigheid in het land verder te
doen voortduren enz. Hij heeft een gang van ge
lijkgezinden, uit hetzelfde hout gesneden. Meestal
dragen deze alle ook dezelfde kleren, (graag
zwart en wat verfomfaaid), zodat de toeschou
wer, als de schurkachtige gelaatstrekken en ma
nieren hem niet zo spoedig wegwijs maken, toch
zeer gauw aan de kleren kan zien, met welk soort
bende hij te doen heeft.
Tussen deze contrasten de held en de
schurk bewegen zich figuren, die zelf nog een
oordeel moeten vormen over de zedelijke waarde
van beiden. Meestal is dit de sheriff" of de rech
ter; deze is vaak genoeg een betrouwbaar iemand,
die echter èn het initiatief èn het doorzicht èn de
dapperheid van de held mist. Hij is het best ge
kleed van allen. Gewoonlijk begint hij met de be
doelingen van de held te wantrouwen, en daar
heeft hij wel eens reden toe, want niet steeds is
het verleden van de held geheel overeenkomstig
de wet geweest. Doch gedurende het verloop der
gebeurtenissen komen steeds duidelijker de eerlijke
bedoelingen en de weergaloze dapperheid van de
,,leading man" aan het daglicht. Bij het laatste
samentreffen tussen de held en de schurk is deze
tussenpersoon van de waarde van de eerste vol
komen overtuigd. De held wint, meestal in een
gevecht van man tegen man. Somtijds wint hij
daarmee ook het hart van een jong en onschuldig
meisje, niet zelden de dochter van de sheriff of
zelfs van een hem vijandig gezinde grondbezitter
of kudde-eigenaar, doch deze bijzonderheid is ge
woonlijk slechts een amoureuze bijkomstigheid en
wordt door de echte Western-fans" in Amerika
niet eens geapprecieerd.
Niet altijd zijn de schurken „outlaws" en als
zodanig vijanden van de Amerikaanse staat; vaak
zijn het ook Indianen, nog meer verbeten in de
strijd dan hun blanke bondgenoten. Het verschil is
echter, dat de Indianen-stammen duidelijk om
eigen bestaan vechten, hoffelijk zijn in hun onder
handelingen, hun woord gestand doen en hun ge
vangenen menselijk en soms zelfs eervol behan
delen.
De algemene inhoud van deze ,,western"-film
berust op historische gegevens, waarvan de mees
te reeds lang tevoren in de literatuur van Amerika
verwerkt zijn. Gelijk in deze verhalen en romans zo
worden die historische gegevens door de film om-
weefd met romantiek en lyriek; de film helpt in
